بسیاری ابزارهای قدیمی خود را به دلیل زنگ زدگی دور میاندازند، زیرا فکر میکنند این ابزارها دیگر قابل استفاده نیستند. اگر شما هم جزو این افراد هستید یا ابزاری در خانه دارید که به مرور زمان زنگ زده و غیرقابل استفاده به نظر میرسد، این مقاله برای شماست. در اینجا، چندین روش موثر برای زنگ زدایی ابزارها را بررسی میکنیم که بعد از مطالعه آن، احتمالا پشیمان خواهید شد که چرا ابزارهای قدیمیتان را دور انداختهاید. اگر هنوز ابزارهای زنگزده دارید، هنوز فرصت برای نجات آنها هست!
زنگ زدگی چیست؟
زنگ زدگی که به آن اکسید آهن نیز گفته میشود، یک پوشش قرمز یا قهوهای است که به دلیل تماس فلزات با اکسیژن و آب و در نتیجه فرآیند اکسیداسیون ایجاد میشود. این فرآیند شیمیایی میتواند به تدریج آهن و دیگر فلزات را تخریب کرده و عمر مفید ابزارآلات را کاهش دهد.
زنگ زدگی بهویژه در ابزارهایی که از آهن یا آلیاژهای حاوی آهن، مانند فولاد، ساخته شدهاند، بسیار شایع است و با ایجاد لایهای پوسته پوسته، ساختار ابزار را ضعیف و ظاهر آن را خراب میکند.
برای جلوگیری از زنگ زدگی، محافظت از ابزارها در برابر رطوبت و نگهداری صحیح آنها بسیار مهم است.
چگونه ابزار زنگ زده را تمیز کنیم؟
اگر مدت زیادی است که از ابزارهایتان استفاده نکردهاید، احتمالاً با مشکل زنگزدگی مواجه شدهاید. وقتی ابزارهای آهنی برای مدت طولانی بدون استفاده بمانند و در معرض رطوبت قرار گیرند، فرسوده شده و به مرور زمان دچار زنگزدگی میشوند.
این زنگزدگی ناشی از واکنش شیمیایی بین آهن و اکسیژن در حضور رطوبت است که به شکل لایهای نارنجی روی سطح ابزار ظاهر میشود. این لایه نه تنها ظاهر ابزار را خراب میکند، بلکه عملکرد آنها را نیز مختل میکند.
برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است قبل از نیاز فوری به ابزارها، با چند روش ساده و کاربردی، زنگزدگی را از بین ببرید و ابزارهایتان را دوباره به حالت اولیه بازگردانید.
استفاده از اسید اگزالیک (C2H2O4) یکی از روش های از بین بردن زنگ زدگی
اسید اگزالیک (C2H2O4) یک ماده مؤثر برای زدودن زنگ زدگی از لولهها و اتصالات صنعتی و همچنین سطوح خانگی مانند سینک آشپزخانه است.
این ماده، که بهطور گسترده در ترکیب پاککنندههای سطوح فلزی و زنگزدایی استفاده میشود، با زنگ آهن واکنش داده و کمپلکس یونی محلول در آب به نام تولید میکند. این کمپلکس به راحتی با آب شسته میشود و باعث میشود که زنگ زدگی به طور کامل از سطح فلزات حذف شود.
برای استفاده از اسید اگزالیک جهت از بین بردن اکسید آهن، معمولاً بسته به میزان زنگزدگی، بین 1 تا 3 قاشق از آن را به هر گالون آب اضافه کرده و اقلام زنگزده را برای چند ساعت تا چند روز در این محلول غوطهور میکنند (این زمان بسته به میزان زنگ زدگی قابل تغییر است). پس از پایان این فرآیند، ابزارآلات باید بهطور کامل با آب شسته شود.
توجه داشته باشید که هنگام کار با اسید اگزالیک، از تماس مستقیم آن با پوست و چشم خودداری کنید. هنگام استفاده از اسید اگزالیک برای زنگزدایی، حتماً موارد ایمنی را رعایت کنید. استفاده از عینک ایمنی و دستکش ایمنی الزامی است. اگرچه این اسید ملایم است، اما حتماً زنگزدایی را در محیطی با تهویه مناسب انجام دهید تا از هر گونه خطر احتمالی جلوگیری کنید.
استفاده از فرز یا سنباده برقی برای از بین بردن زنگ زدگی
استفاده از فرز یا سنباده یکی از روشهای کارآمد برای از بین بردن زنگزدگی از ابزارآلات است، به ویژه زمانی که زنگزدگی عمیق باشد. با استفاده از دیسک سنباده روی فرز یا سنباده دستی، میتوانید به راحتی لایههای زنگ را بردارید و سطح فلز را صاف و تمیز کنید. فرز یا سنباده را با فشار ملایم روی سطح زنگزده بکشید.
دقت کنید که به طور یکنواخت روی سطح حرکت کنید تا زنگزدگی بهطور کامل از بین برود و سطح صاف و بدون خراش بماند.
هنگام استفاده از این ابزارها، حتماً از تجهیزات ایمنی مانند عینک، دستکش و ماسک استفاده کنید تا از ورود ذرات به چشم، دستها و ریهها جلوگیری کنید. پس از اتمام کار، ابزار را تمیز کرده و با یک لایه محافظ روغنی پوشش دهید تا از زنگزدگی مجدد جلوگیری شود.
دیگر روشهای صنعتی برای از بین بردن زنگ زدگی ابزارآلات
برای از بین بردن زنگ زدگی ابزار آلات، روشهای صنعتی و حرفهای متعددی وجود دارد که میتوانید از آنها استفاده کنید. در اینجا به برخی از این روشها اشاره میکنیم:
- اسید فسفریک: استفاده از محلولهای حاوی اسید فسفریک که معمولاً در محصولات مخصوص زنگزدایی موجود است. این اسید میتواند زنگزدگی را در سطح فلز حل کند.
- شستشوی اولتراسونیکی: این روش به کمک دستگاههای شستشوی اولتراسونیکی انجام میشود که زنگزدگی را با استفاده از امواج صوتی فراصوت از بین میبرد.
- آبکاری معکوس: این روش شامل استفاده از جریان الکتریکی برای بازگردانی فلز زنگزده به حالت اولیه است. این روش بیشتر در صنایع استفاده میشود.
- محلولهای تجاری زنگزدایی: در بازار، محلولهای مخصوص و تجاری وجود دارد که میتوانند زنگزدگی را از بین ببرند. این محصولات معمولاً بهصورت اسپری یا مایع عرضه میشوند.
- پوششهای حفاظتی: پس از از بین بردن زنگزدگی، میتوانید از پوششهای محافظتی مانند رنگهای مخصوص یا روانکنندهها برای جلوگیری از زنگزدگی دوباره استفاده کنید.
توصیه میشود هنگام کار با مواد شیمیایی حتماً نکات ایمنی را رعایت کنید.
راهحلهای خانگی برای مقابله با زنگ زدگی ابزارآلات
- استفاده از سرکه سفید برای رفع اکسید آهن:
– ابزار زنگزده را در سرکه سفید غوطهور کنید و بگذارید چند ساعت بماند. سپس با یک برس سیمی یا پارچه زنگ را پاک کنید. سرکه سفید به دلیل اسیدیته بالا میتواند به خوبی زنگ را حل کند.
- جوش شیرین:
– خمیر جوش شیرین و آب را تهیه کنید و روی ابزار بمالید. بگذارید چند ساعت بماند و سپس با برس سیمی یا پارچه زنگ را بردارید. جوش شیرین یک ماده خنثی است که میتواند به آرامی زنگ را از سطح ابزار جدا کند.
- لیمو و نمک:
– روی سطح زنگزده نمک بپاشید و آب لیمو را روی آن بریزید. پس از چند ساعت با برس سیمی یا پارچه زنگها را پاک کنید. لیمو به دلیل داشتن اسید سیتریک و نمک به عنوان یک ساینده طبیعی عمل میکند.
- اسید سیتریک:
– ابزار را در محلول اسید سیتریک و آب گرم غوطهور کنید. پس از چند ساعت زنگها را با برس سیمی یا پارچه پاک کنید. اسید سیتریک یک گزینه مناسب برای ابزارهای کوچک و زنگزده است.
مزایا و معایب استفاده از روش های خانگی برای زنگ زدگی ابزار آلات
استفاده از روشهای خانگی برای از بین بردن زنگ زدگی آهن آلات مزایا و معایب خاص خود را دارد. در ادامه به بررسی این موارد میپردازیم:
مزایا:
- هزینه کم: مواد خانگی مانند سرکه، لیمو، یا بیکینگ سودا معمولاً ارزان و در دسترس هستند.
- سازگاری با محیط زیست: بسیاری از روشهای خانگی مواد شیمیایی مضری ندارند و به محیط زیست آسیب نمیزنند.
- راحتی و سادگی: استفاده از این روشها معمولاً آسان و بدون نیاز به تجهیزات خاص است.
- قابل دسترس بودن مواد: بیشتر مواد مورد نیاز به راحتی در خانه پیدا میشوند و نیازی به خریدن مواد خاص نیست.
معایب:
- کارایی محدود: روشهای خانگی ممکن است برای زنگ زدگیهای شدید یا عمیق مؤثر نباشند و نتوانند زنگزدگی را به طور کامل برطرف کنند.
- زمانبر بودن: بعضی از روشها نیاز به زمان زیادی برای اثر گذاری دارند که ممکن است حوصلهسوز باشد.
- پایداری نتایج: در برخی موارد ممکن است زنگزدگی دوباره به سرعت بازگردد، به خصوص اگر آهن آلات به درستی محافظت نشوند.
- محدودیت نوع مواد: برخی از روشها ممکن است فقط بر روی انواع خاصی از زنگزدگی مؤثر باشند و در مورد دیگر انواع زنگزدگی کاربرد نداشته باشند.
استفاده از روشهای خانگی برای از بین بردن زنگ زدگی میتواند گزینهای خوب و اقتصادی باشد، بهویژه برای زنگزدگیهای جزئی، اما برای مشکلات جدیتر، ممکن است نیاز به استفاده از روشها یا مواد شیمیایی حرفهای تر باشد.
چگونه از زنگ زدن ابزار آلات جلوگیری کنیم ؟
یکی از مهم ترین مسائلی که باید به آن توجه داشت، این جمله است که پیشگیری بهتر از درمان است! با وجود این که روش های مختلفی برای از بین بردن زنگ از روی ابزار وجود دارد، اما بهترین راه پیشگیری از زنگ زدن آن است. در ادامه به برخی از نکات که درباره این موضوع لازم است رعایت شود، اشاره خواهیم کرد:
- نگهداری در محیط خشک:
نگهداری ابزار آلات در محیط خشک یکی از عوامل کلیدی برای حفظ کیفیت و جلوگیری از زنگ زدگی این ابزارهاست. در زیر به برخی از نکات کلیدی در این زمینه اشاره میشود:
- محیط مناسب: رطوبت محیط میتواند باعث زنگزدگی و خوردگی ابزارها شود. نگهداری ابزار در محیط خشک به کاهش این خطر کمک میکند.
- استفاده از محافظها: برای طولانیمدت نگهداری، میتوانید از روغنهای مخصوص یا ورقههای محافظ برای پوشاندن بدنه فلزات، تیغهها و سطوح دیگر ابزار استفاده کنید.
- جنس مواد: اگر امکانپذیر است، ابزارهایی با جنسهایی مانند استیل ضدزنگ انتخاب کنید که مقاومت بیشتری در برابر رطوبت دارند.
- ظاهر منظم: ابزارها را در جعبه یا قفسههایی با تهویه مناسب نگهداری کنید. این به کاهش تجمع رطوبت و تشکیل میکروبها کمک میکند.
- دما و رطوبت: دمای مناسب برای نگهداری ابزارهای فلزی معمولاً بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد و رطوبت کمتر از ۵۰ درصد است.
- بازرسی منظم: ابزارها را به صورت دورهای بررسی کنید تا از عدم وجود زنگزدگی یا آسیبهای دیگر اطمینان حاصل شود.
- نظافت مرتب: بعد از هر بار استفاده، ابزارها را تمیز کنید تا بقایای مواد یا رطوبت روی آنها باقی نماند.
با رعایت این نکات میتوانید عمر و کارایی ابزارهای خود را بهبود ببخشید و از آسیبهای ناشی از رطوبت جلوگیری کنید.
- استفاده از پوشش محافظ:
استفاده از پوشش محافظ برای جلوگیری از زنگزدگی ابزارآلات مهم و مؤثر است. در ادامه برخی از روشها و مواد پوششدهی که میتوانند به این منظور مورد استفاده قرار گیرند، توضیح داده شدهاند:
1. روغنهای صنعتی
- روغنهای مخصوص ضد زنگ: این روغنها با ایجاد یک لایه نازک بر روی سطح فلز، از نفوذ رطوبت و اکسیژن جلوگیری کرده و به عنوان یک مانع عمل میکنند.
- روش استفاده: بعد از تمیز کردن ابزار، روغن را با پارچه یا اسپری روی سطح ابزار مالیده و اجازه دهید تا خشک شود.
2. گازهای محافظ
- محیط اتمسفری کنترل شده (N2 یا Ar): برای ابزارآلاتی که بهصورت صنعتی و در مقیاس بزرگ ذخیره میشوند، استفاده از گازهای نرمال مانند نیتروژن یا آرگون به جلوگیری از زنگزدگی کمک میکند.
3. پوششهای پودری
- پوششهای الکترواستاتیک: این پوششها به صورت پودری روی سطح ابزارها پوشانده میشوند و پس از حرارت دادن به سطح محکم میچسبند. این نوع پوششها مقاومت خوبی در برابر زنگزدگی دارند.
- مزیت: مقاوم در برابر خراش و مواد شیمیایی.
4. پوششهای نانو
- فناوری نانو: پوششهای نانویی میتوانند یک لایه بسیار نازک و مقاوم بر روی سطح فلز ایجاد کنند که مانع از زنگزدگی میشود و خاصیت خود تمیز کنندگی دارد.
5. پوششهای وارنیش
- وارنیشهای مخصوص: این مواد میتوانند سطح را پوشش دهند و مانع از نفوذ رطوبت به داخل فلز شوند. این نوع پوششها برای ابزارآلات چوبی یا فلزی بسیار مناسب هستند.
6. آبکاری
- روند آبکاری (Galvanization): این روش شامل پوشاندن سطح فلز با یک لایه از فلز دیگر (مثل روی) است که به عنوان یک مانع در برابر رطوبت عمل میکند.
نکات مهم:
- نظافت قبل از پوشش: قبل از استفاده از هرگونه پوشش، سطح ابزار باید بهخوبی تمیز و خشک شود.
- تکرار پوشش: برخی از پوششها نیاز به تمدید و تکرار دارند، بنابراین باید برنامهریزی مناسب برای نگهداری آنها داشته باشید.
- محل نگهداری: ابزاری که با پوششهای محافظ پوشانده شدهاند، باید در محلی خشک و تهویهدار نگهداری شوند تا اثر بخشی پوششها حفظ شود.
با استفاده از این راهکارها میتوانید عمر و کارایی ابزار آلات خود را به خوبی افزایش دهید و از زنگزدگی آنها جلوگیری کنید.
- پاک کردن و خشک کردن پس از استفاده:
– پس از استفاده، ابزار را به خوبی پاک کرده و خشک کنید تا رطوبت باقی نماند.
برای جلوگیری از زنگزدگی ابزارآلات، انجام مراحل زیر پس از هر بار استفاده ضروری است:
- پاک کردن ابزار:
- تمیز کردن سطح: پس از استفاده، ابزار را از هرگونه خاک، روغن یا مواد دیگر پاک کنید. میتوانید از یک پارچه نرم یا شویندههای ملایم استفاده کنید.
- استفاده از برس: برای ابزارهایی با جزئیات بیشتر یا شیارها، از یک برس نرم برای پاک کردن گرد و غبار و ذرات استفاده کنید.
- خشک کردن کامل:
- بلافاصله خشک کنید: بعد از تمیز کردن، ابزار را بهسرعت خشک کنید. از یک پارچه نرم و جاذب رطوبت استفاده کنید.
- کاهش رطوبت: اطمینان حاصل کنید که هیچ رطوبتی بر روی سطح باقی نمانده است. این کار کمک میکند تا از ایجاد زنگزدگی جلوگیری شود.
- استفاده از جعبه ابزار با درب:
– نگهداری ابزارها در جعبههایی که درب دارند تا از تماس با هوا و رطوبت جلوگیری شود.
استفاده از جعبه ابزار با درب به عنوان یک روش موثر برای جلوگیری از زنگزدگی ابزارآلات محسوب میشود. در ادامه چند نکته در این خصوص آورده شده است:
- حفاظت از رطوبت:
- بستن درب: جعبه ابزار با درب محافظت بهتری از ورود رطوبت و گرد و غبار به داخل جعبه میکند. این عمل میتواند به جلوگیری از زنگزدگی کمک کند.
- جلوگیری از تماس با هوا:
- کاهش تماس با اکسیژن: با بسته نگه داشتن درب، تماس ابزارها با اکسیژن و رطوبت محیط کاهش مییابد که از ایجاد زنگزدگی جلوگیری میکند.
- استفاده از مواد جاذب رطوبت:
- قرار دادن سیلیکا ژل: میتوانید مقداری سیلیکا ژل یا مواد جاذب رطوبت دیگر را در جعبه ابزار قرار دهید تا رطوبت اضافی را جذب کند و محیطی خشکتر برای ابزارها ایجاد کند.
- نگهداری در محیط کنترلشده:
- محل نگهداری: جعبه ابزار را در محلی خشک و با تهویه مناسب نگه دارید تا شرایط ایدهآلی برای جلوگیری از زنگزدگی فراهم شود.
- بررسی منظم:
- بازبینی عادی: بهطور منظم جعبه ابزار را باز کرده و از وضعیت ابزارها اطمینان حاصل کنید. اگر نشانهای از زنگزدگی وجود داشت، اقدام سریع برای پاکسازی و تعمیر ابزار انجام دهید.
با رعایت این نکات، میتوانید به حفظ کیفیت و افزایش عمر مفید ابزار آلات خود کمک کنید.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.